Ile kosztuje stworzenie portalu internetowego? 6 najważniejszych elementów składowych inwestycji.

Zastanawiasz się ile kosztuje stworzenie portalu internetowego? Niestety nie ma prostej odpowiedzi. W tym artykule postaram się przybliżyć które elementy wpływają na zwiększenie kosztu portalu oraz co warto wykonać aby zmieścić się w zaplanowanym budżecie i ograniczyć kosztowne zmiany realizowane na końcowym etapie zlecenia.

Na początek musimy podjąć decyzję czy w przypadku naszego portalu będziemy korzystać z gotowych na rynku rozwiązań ( w przypadku ubrań były by to ubrania z sieciowego sklepu)  - czy nasz pomysł wymaga budowy portalu od podstaw (czyli potrzebujemy krawca do uszycia koszuli na wymiar).  Koszty pracy korzystając z gotowych narzędzi i od podstaw są dramatycznie różne dlatego warto znać zalety i wady obu rozwiązań przed przystąpieniem do projektu.

1. Typ oprogramowania

System oparty o gotowe rozwiązania

Gotowe rozwiązania sprawdzą się gdy planowany system od początku ma zdefiniowane funkcjonalności a na rynku istnieje wiele podobnych rozwiązań. W takiej sytuacji szukamy systemu, który najlepiej odpowiada naszym potrzebom, dokonujemy jego zakupu i wdrożenia a dopiero na końcu dodajemy do niego dodatkowe funkcje lub modyfikujemy sposób działania aby lepiej odpowiadał naszym potrzebom. Im więcej niestandardowych rozwiązań będziemy chcieli wprowadzić do takiego systemu tym wyższy będzie jego ogólny koszt. Tutaj warto dokładnie ograniczyć ilość pomysłów - gdyż koszt tych modyfikacji mógłby dorównać kosztom stworzenia systemu autorskiego, a nie być tak dobrze zoptymalizowany.

Plusy
+ Szybki czas wdrożenia
+ Niższy koszt wdrożenia 

Minusy
- Jesteśmy ograniczeni do rozwiązań i funkcjonalności przygotowanych przez twórców oprogramowania
- Wysoki koszt rozbudowy i modyfikacji - w niektórych przypadkach takie modyfikacje może wprowadzać jedynie twórca oprogramowania
- Jesteśmy przywiązani do oprogramowania, które należy do zewnętrznej firmy i to ona decyduje o jego rozwoju i aktualizacjach

Kiedy warto zdecydować się na gotowe rozwiązanie
• Kiedy nie mamy dużego budżetu i na razie chcemy tylko sprawdzić zainteresowanie rynku proponowanym rozwiązaniem
• Jeśli nie jesteśmy pewni jakich funkcjonalności będziemy potrzebować w naszym systemie
• Jeśli potrzebujemy na szybko uruchomić aplikację ściśle związaną z konkretnym zestawem funkcjonalności

Przykłady portali opartych o gotowe rozwiązania

• Aplikacja ecommerce - jeśli planujemy założenie sklepu internetowego o standardowej strukturze sprzedaży - wówczas warto rozważyć wykorzystanie gotowego sklepu internetowego - PrestaShop, Magento (rozwiązania open source) , Shopify, Shoper lub Sote (oprogramowania płatne)
• Portale informacyjno/blogowe - jeśli planowany system ma głównie opierać się o publikowanie treści - wówczas można rozważyć wykorzystanie popularnych systemów CMS - typu Wordpress lub Joomla
• Proste portale wymiany plików - umożliwiające odwiedzającym możliwość pobierania plików, - wówczas można rozważyć wykorzystanie jednego z popularnych systemów CMS z wtyczką pobierani plików np:  File Manager, Easy Digital Downloads, lub WordPress Download Manager
• Proste portale szkoleniowe (e-learningowe) - które pozwalają zautomatyzować procesy szkoleniowe - wówczas można rozważyć wykorzystanie jednego z popularnych systemów CMS z wtyczką Course Manager, Courses, JoomCourses
• Katalogi produktowe - jeśli zależy nam na stworzeniu katalogu produktowego wówczas można rozważyć wykorzystanie jednego z popularnych systemów CMS z wtyczką Catalog , DJ-Catalog 2, J2Store  itp.
• Strony umożliwiające wyświetlenie informacji na temat nadchodzących wydarzeń -  wówczas można rozważyć wykorzystanie jednego z popularnych systemów CMS z wtyczek np Events Manager lub WP Event Manager

System autorski (dedykowany)

System tworzony specjalnie na potrzeby projektu, gdzie każda funkcjonalność jest tworzona zgodnie z przygotowaną dokumentacją projektową. W takim systemie nie ma znaczenia jakie rozwiązanie „wymyślimy” wszystko może zostać wdrożone, ale też każdy pomysł generuje koszty.

Największym plusem tego rozwiązania jest możliwość stworzenia nie tylko strony, ale tak naprawdę aplikacji, której funkcjonalność w 100% realizuje zamierzone cele - można do niej dołożyć funkcjonalności typu CRM do zarządzania klientami, tworzyć nowoczesne formularze bardziej w formule „user journey” niż zwykłego formularza i nie jesteśmy ograniczeni do struktury gotowego systemu.

Z technicznych aspektów, rozwiązania dedykowane wykazują szybszą pracę oraz lepszą optymalizację pod potrzeby klienta - nie ma w nich funkcjonalności, które są zbędne z punktu widzenia administratora czy użytkownika.

Plusy
+ Otrzymujemy system dokładnie spełniający założenia projektowe
+ Taki system posiada wszystkie funkcjonalności potrzebne jego użytkownikom, bez zbędnych elementów i zawiłych procedur
+ Inwestor nabywa pełne prawo do tworzonej aplikacji i może nim swobodnie zarządzać lub wprowadzić do obrotu

Minusy
- Dłuższy czas wdrożenia
- Wyższy koszt wdrożenia

Kiedy warto zdecydować się na system autorski
• Jeśli na naszym portalu będziemy chcieli stworzyć grupy użytkowników o niestandardowych uprawnieniach
• Jeśli będziemy chcieli łączyć portal z zewnętrznymi systemami
• Jeśli nasz portal będzie mieć dodatkowe funkcjonalności lub niestandardowe rozwiązania
• Jeśli zależy nam na szybkości działania aplikacji
• Jeśli z portalu bedą korzystały znaczące ilości użytkowników

Przykłady

• portale społecznościowe - skupiające się głównie na tworzeniu społeczności - np wśród konkretnej grupy odbiorczej tj. miłośników zwierząt, pasjonatów jeździectwa czy motoryzacji itp.
• portale informacyjne i tematyczne - koncentrujące się na wybranej problematyce np. praca, finanse, sport itp.
• portale ogłoszeniowe i aukcyjne - umożliwiające sprzedaż, zakup bądź wymianę towarów i usług pomiędzy użytkownikami portalu.
• portale wymiany plików - umożliwiające dodawanie, przechowywanie, pobieranie i wyszukiwanie plików multimedialnych (fotografii, grafik i treści video)
• portale szkoleniowe (e-learningowe) - które pozwalają zautomatyzować procesy szkoleniowe i zapewniają dostęp do materiałów edukacyjnych online
• dedykowane aplikacje dla firm - do których dostęp mają tylko pracownicy firmy - a mogą usprawnić przepływ informacji, gromadzić dane lub wyświetlać statystyki dotyczące wewnętrznych procesów w danej firmie.

Wybór pomiędzy gotowym rozwiązaniem a autorskim to dopiero pierwszy krok tworzenia portalu internetowego, umożliwiający przygotowanie bardzo ogólnej wyceny planowanego systemu. Dokładniejszą wycena będzie możliwa po stworzenia dokładnej specyfikacji technicznej i dobraniu rozwiązań funkcjonalnych. Im więcej zaplanujemy na nim elementów, im więcej będzie na nim podstron, im więcej różnych opcji - tym wyższa będzie wycena.  

2. Koszt przygotowania specyfikacji technicznej systemu 

Prace nad autorskim portalem internetowym powinniśmy zacząć od szczegółowego opisania rozwiązań funkcjonalnych w postaci specyfikacji technicznej systemu. Znając cel i sposób działania wszystkich elementów programiści, graficy i inni specjaliści pracujący przy projekcie wiedzą jak dany element ma działać. Taki dokument gwarantuje przewidywalne rezultaty oraz rozwiązuje za wczasu większość problemów jakie zgłaszają programiści w trakcie tworzenia projektu. Przygotowanie specyfikacji technicznej portalu warto rozpocząć od warsztatów projektowych w trakcie których inwestor zyskuje możliwość  przedstawienia idei i pomysłu i omówienia wszystkich elementów projektu. Dzięki nim wiemy do jakiego klienta chcemy skierować projekt i czego tak naprawdę potrzebujemy. Obiektywne spojrzenie na projekt przez specjalistę mającego doświadczenie w realizacji projektów internetowych pozwala na dobranie technologii i rozwiązań, które nie będą generować dodatkowych kosztów i lepiej sprawdzą się w przypadku jego przyszłego rozwoju. Etap ten pozwala na określenie priorytetów, umożliwia podzielenie procesu na etapy i pozwala na obniżenie kosztów  poprzez wybranie najbardziej optymalnych rozwiązań dla wybranej funkcjonalności.

Opracowanie specyfikacji technicznej to etap, który możemy zlecić przyszłemu wykonawcy systemu, znajomemu informatykowi lub możemy ją przygotować samodzielnie. Osoba, która podejmie się takiego zadania powinna nieć doświadczenie w realizacji projektów internetowych, dobrze znać branżę i specyfikę prac programistycznych - wiedza osoby tworzącej taką specyfikację pozwala na obniżenie kosztów wdrożenia i zmniejsza potrzebę wprowadzania kosztownych modyfikacji wprowadzanych na już gotowym kodzie. 

Na ten etap powinniśmy zarezerwować od 1000 zł netto wzwyż

3. Koszt prac graficznych - przygotowania projektu i prototypów  portalu internetowego

Zanim do pracy przystąpią programiści - należy opracować jego strukturę, przepływ informacji, ścieżki użytkownika, stylistykę, kolorystykę itd. Prace te najlepiej zlecić grafikowi specjalizującemu się w projektowaniu aplikacji internetowych albo ui/ux-designerowi. Poza opracowaniem konceptu stylistycznego portalu, warto poświęcić dodatkowy czas na przygotowanie klikalnego prototypu aplikacji w wersji desktopowej (podgląd na ekranie komputera) jak i wersji mobilnej (podgląd na ekranie telefony komórkowego) . Oglądanie produktu i interakcja z nim na urządzeniach, na których będzie on używany, pomoże Ci spojrzeć na produkt z perspektywy użytkownika i ocenić planowane funkcjonalności. Znając wygląd i sposób działania wszystkich elementów, programiści i inni specjaliści pracujący przy projekcie wiedzą jak dany element ma działać co ułatwia im wdrażanie konkretnych funkcjonalności i daje gwarancję, że zamysł inwestora zostanie zrealizowany w sposób prawidłowy.

Na koniec tego etapu portal będzie miał już określony wygląd i ilość podstron, zostanie też zaplanowana ścieżka użytkownika i zasady funkcjonowania poszczególnych elementów. Na tym etapie możemy też popracować nad wyglądem logotypu i sposobem komunikacji wizualnej.

Koszt prac graficznych zależny jest od ilości planowanych podstron - powinniśmy na niego zarezerwować od 5 000 zł netto wzwyż

4. Koszt prac programistycznych  - przygotowania klikalnej wersji portalu

Do pracy przystępują programiści. Na podstawie przygotowanej specyfikacji technicznej i prototypów szykowane są funkcjonalności systemu. Prace programistyczne rozpoczyna opracowanie struktury bazy danych i zależności pomiędzy poszczególnymi rekordami. Wiele z funukconlaności pisanych jest osobno a następnie łączone są w jeden spójny system. Na tym etapie powstaje też szablon naszego portalu przygotowany w HTML i CSS, w który na koniec zostaną wdrożone funkcjonalności przygotowane przez programistów oraz treści tekstowe dostarczone przez zamawiającego. 

Planując pracę zespołu programistów warto projekt podzielić na etapy. W ramach tego procesu projekt zostanie podzielony na fazy rozwoju zwane milestone’ami, a działające oprogramowanie zostanie dostarczone na koniec każdego etapu. Korzystanie z tej metodologii znacznie zwiększa produktywność projektu, daje większą kontrolę i pozwala na korektę założeń na poszczególnych etapach wdrożenia

Koszt prac programistycznych stanowi największą cześć kosztu portalu i jest bezpośrednio zależna od ilości realizowanych funkcjonalności i ilości widoków/podstron  - powinniśmy na niego zarezerwować od 10 000 zł  netto wzwyż

5. Koszt etapu testów manualnych lub automatycznych 

Testy pozwalają zapewnić odpowiednią jakość tworzonej aplikacji. W podstawowym ujęciu rodzaje testów oprogramowania możemy podzielić na ręczne (manualne) i automatyczne (realizowane przez skrypty). Testowanie manualne to rodzaj testów oprogramowania, w których analiza i sprawdzanie jakości kodu jest przeprowadzane ręcznie przez testera oprogramowania. W takiej sytuacji tester sprawdza wszystkie istotne cechy danego oprogramowania. Przygotowuje on scenariusze testowe oraz generuje raporty bez pomocy jakiegokolwiek specjalnego oprogramowania automatyzującego jego pracę.
 
W przypadku testów automatycznych korzysta się ze skryptów przygotowanych specjalnie na potrzeby danego oprogramowania i wykorzystuje się odpowiednio przygotowane oprogramowanie.  Takie testy opierają się na wstępnie zaprojektowanym scenariuszu, który automatycznie porównuje otrzymywane wyniki z tymi spodziewanymi. Pomaga to przyspieszyć etap testów, które wymagają wielokrotnego powtarzania tych samych czynności.

Oczywiście najbardziej optymalnym rozwiązaniem jest wykorzystanie obu typu testów. Testy wykonywane przez człowieka są podatne na pewne błędy, których zautomatyzowany proces praktycznie nigdy nie popełni, ale tylko testy manualne pomagają w lokalizacji błędów w treściach, nieefektywnego działania danej funkcjonalności czy sprawdzenie wydajności systemu. 

W zależności od wielkości planowanego systemu etap ten może zostać zrealizowany samodzielnie przez zamawiającego, lub przez osoby przez niego upoważnione, można go zlecić wykonawcy lub  zewnętrznej firmie. W przypadku testów manualnych - każda seria testów będzie wiązała się z określonymi kosztami. W przypadku testów automatcyznnyych koszt pojawia się na etapie jego tworzenia - następnie możemy je uruchamiać wielokrotnie bez ponoszenia dodatkowych kosztów. 

Na ten etap warto zarezerwować od 10% wzwyż kosztu pracy programistycznej

6. Koszt serwera i domeny

W ramach kosztu portalu internetowego należy jeszcze uwzględnić koszt jego przyszłego utrzymania na serwerze internetowym. W przypadku rozwiązań opartych na gotowych rozwiązaniach np. Wordpress lub Joomla - możemy wybrać hosting na serwerze współdzielonym. Jego koszt najcześciej uzależniony jest od pojemności i transferu danych - dlatego na początek najlepiej zacząć od najmniejszego pakietu, którego zwiększenie będzie konieczne wraz ze wzrostem liczby użytkowników na naszym systemie. W przypadku rozwiązań dedykowanych niezbędny jest dostęp do ustawień serwera dlatego potrzebne są rozwiązania dedykowane np. typu VPS. W przypadku takich serwerów ruch nie jest limitowany - koszt związany jest z wielkością udostępnionej przestrzeni serwerowej - także w tym przypadku można zacząć od najmniejszego pakietu i zwiększać go wraz z rozwojem projektu.  

Nie możemy też zapomnieć o koszcie domeny internetowej. Rejestrację domeny warto wykonać nawet przed zleceniam prac projektowych. Najlepiej jeśli domena związana będzie z nazwą portalu - upewnij się, że dostępna jest domena z porządnym rozszerzeniem - i sprawdź jakie strony pojawiają się po wpisaniu nazwy w wyszukiwarkę google. 

Koszt serwera współdzielonego zaczynają się od 100 zł netto rocznie, koszty serwera VPS zaczynają się od 170 zl netto rocznie.   Koszt rejestracji domeny zależy od wybranego rozszerzenia - zaczyna się od kilku zł a kończy na kilkunastu tysiącach zł. Przed rejestracją warto sprawdzić koszt odnowienia usługi aby nie dać się wciągnąć w niekorzystną akcję promocyjną.

Tak więc nie ma prostej odpowiedzi jeśli chodzi o koszt stworzenia portalu internetowego.

Portal internetowy może mieć proste zadanie lub skomplikowane funkcjonalności. Wszystko zależy od tego jak duży ma to być system. Warto popatrzeć na to jak na budowę domu. To jak drogi będzie nasz portal zależy od tego jak dużo będzie w nim elementów, jak duży będzie i jak został zaplanowany. Dodatkowo, portal może zostać stworzony na bazie gotowych rozwiązań, jeżeli jest to portal o znanej strukturze np. portal informacyjny, lub zbudowany od podstaw jeżeli jest to rozwiązanie innowacyjne i nie istnieje jeszcze nic podobnego na rynku. Koszty pracy korzystając z gotowych narzędzi i od podstaw są dramatycznie różne i chociażby z tego powodu odpowiedź na pytanie ile to kosztuje jest trudna. Bardziej optymalne jest określenie budżetu i próba wdrożenia jak największej ilości rozwiązań i optymalizacji w jego ramach. Prawie zawsze odgórnie określony przez inwestora budżet pozwala na uzyskanie lepszych rezultatów bo umożliwia bardziej optymalny dobór zastosowanych rozwiązań i funkcjonalności.